Trong lịch sử, các cuộc thử nghiệm hạt nhân đã diễn ra không chỉ trên mặt đất mà còn ở độ cao lớn trong không gian. Một trong những vụ thử nghiệm nổi bật nhất là vụ nổ Starfish Prime, diễn ra vào năm 1962, đã để lại nhiều dấu ấn trong lĩnh vực nghiên cứu hạt nhân và tác động của nó đến môi trường xung quanh.
Cầu lửa từ vụ nổ Starfish Prime được ghi nhận từ đảo Honolulu, tạo nên một cảnh tượng kỳ diệu và đáng sợ. Vụ nổ này không chỉ là một thử nghiệm hạt nhân thông thường mà còn là một phần của Chiến dịch Fishbowl, nơi mà các nhà khoa học Mỹ đã tìm hiểu về tác động của vụ nổ hạt nhân lên từ trường của Trái Đất.
Vào ngày 9 tháng 7 năm 1962, vụ thử nghiệm Starfish Prime được thực hiện với đầu đạn hạt nhân có sức công phá lên tới 1,4 megaton. Tên lửa Thor đã phóng lên không trung và phát nổ ở độ cao 400 km, cách đảo Johnston khoảng 36 km. Ngay sau khi vụ nổ xảy ra, nhiều hệ thống điện và liên lạc tại Hawaii đã bị tê liệt, cho thấy sức mạnh khủng khiếp của vụ nổ này.
Vụ nổ hạt nhân ở độ cao lớn tạo ra những hiệu ứng khác biệt so với các vụ nổ gần mặt đất. Khi ở gần mặt đất, khí quyển hấp thụ một phần lớn năng lượng phát ra từ vụ nổ, nhưng ở độ cao lớn, quả cầu lửa lại lớn hơn và nhanh hơn do không khí không còn khả năng làm chậm và hấp thụ năng lượng. Điều này dẫn đến việc tạo ra xung điện từ mạnh mẽ, gây ra những tác động không lường trước được.
Các nhà khoa học đã dự đoán về sự xuất hiện của xung điện từ (EMP) nhưng không ngờ rằng sức mạnh của EMP từ Starfish Prime lại mạnh mẽ đến vậy. Hơn nữa, một lượng lớn hạt tích điện đã bị giữ lại trong từ trường của Trái Đất, gây hại cho nhiều vệ tinh đang hoạt động trong quỹ đạo. Ít nhất 6 vệ tinh đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng do vụ nổ này.
Không chỉ Mỹ, Liên Xô cũng đã thực hiện nhiều thử nghiệm hạt nhân trên không gian với những kết quả không kém phần nghiêm trọng. Vào ngày 22 tháng 10 năm 1962, một thiết bị hạt nhân 300 kiloton đã được kích nổ ở độ cao 290 km, gây ra thiệt hại lớn cho các hệ thống điện và liên lạc trong khu vực đông dân cư.
Để ngăn chặn những cuộc thử nghiệm hạt nhân nguy hiểm này, vào năm 1963, Mỹ, Liên Xô và nhiều quốc gia khác đã ký kết Hiệp ước Cấm thử vũ khí hạt nhân một phần. Hiệp ước này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc kiểm soát vũ khí hạt nhân và bảo vệ môi trường sống của chúng ta.
Những vụ thử nghiệm hạt nhân trên không gian không chỉ là những sự kiện lịch sử mà còn là bài học quý giá cho nhân loại về sức mạnh và tác động của công nghệ hạt nhân. Chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu và tìm hiểu để đảm bảo rằng những điều tương tự không xảy ra trong tương lai.