Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, mở ra nhiều cơ hội mới cho con người. Tuy nhiên, điều quan trọng là AI phải được sử dụng như một công cụ hỗ trợ, không phải là một sự thay thế cho tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người. Đây là thông điệp mạnh mẽ được đưa ra bởi một vị lãnh đạo trong lĩnh vực công nghệ tại một hội thảo gần đây.
AI: Cơ hội và thách thức
Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng, Việt Nam đã ban hành Chiến lược AI đầu tiên vào năm 2021. Tuy nhiên, với sự thay đổi liên tục của lĩnh vực này, việc cập nhật chiến lược là điều cần thiết. Dự kiến, vào cuối năm nay, một bản cập nhật sẽ được công bố, không chỉ nhằm tạo ra khung pháp lý mà còn để khẳng định tầm nhìn quốc gia về việc phát triển AI như một hạ tầng trí tuệ phục vụ cho sự phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh.
AI như một hạ tầng quốc gia
AI không chỉ đơn thuần là một công nghệ ứng dụng mà còn là một hạ tầng quốc gia, tương tự như điện hay Internet. Việc làm chủ công nghệ AI sẽ mang lại lợi thế lớn cho các lĩnh vực như sản xuất, y tế, giáo dục và quản trị. Việt Nam đang hướng tới việc xây dựng một trung tâm siêu tính toán AI quốc gia và phát triển dữ liệu AI mở dùng chung, nhằm thúc đẩy sự phát triển của AI trong mọi lĩnh vực.
Phát triển công nghệ AI mở
Việt Nam cam kết phát triển công nghệ AI dựa trên chuẩn mở và mã nguồn mở. Điều này không chỉ giúp phát triển công nghệ trong nước mà còn tạo ra cơ hội cho việc đóng góp vào cộng đồng toàn cầu. Việc mở cửa cho tri thức và công nghệ từ bên ngoài sẽ giúp nâng cao năng lực và tạo ra những sản phẩm chất lượng cao.
Tạo dựng thị trường AI trong nước
Để phát triển AI, việc tạo dựng một thị trường ứng dụng AI trong nước là rất quan trọng. Chính phủ sẽ đầu tư nhiều hơn vào các ứng dụng AI trong doanh nghiệp và cơ quan nhà nước, nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp AI Việt Nam phát triển. Các quỹ hỗ trợ sẽ được dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ để họ có thể tiếp cận công nghệ AI.
Chuyển đổi toàn diện với AI
Chuyển đổi AI không chỉ là việc áp dụng công nghệ mà còn là một quá trình tái cấu trúc toàn diện trong các tổ chức và ngành nghề. Điều này sẽ tạo ra những năng lực mới trong quản lý, sản xuất và phát triển bền vững. Chuyển đổi AI cần được xem như một chiến lược quốc gia, tương tự như các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây.
Cơ hội cho Việt Nam
Với dân số trẻ và năng động, Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực AI. Chính phủ đã xác định AI là một trong những công nghệ chiến lược và sẽ ưu tiên nguồn lực để phát triển. Hệ sinh thái khởi nghiệp và nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ sẽ là động lực quan trọng cho sự phát triển này.
Thách thức và trách nhiệm trong phát triển AI
Mặc dù AI mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về đạo đức và việc làm. Do đó, việc phát triển AI cần phải đảm bảo an toàn và nhân văn, với mục tiêu phục vụ con người thay vì thay thế họ. AI cần được xem như một trợ lý, hỗ trợ con người trong việc ra quyết định và sáng tạo.
Chính sách và thể chế cho AI
Việc xây dựng các quy tắc đạo đức và luật pháp liên quan đến AI là rất cần thiết. Các chính sách này cần phải phù hợp với thực tiễn Việt Nam và hài hòa với các chuẩn mực quốc tế. Các nguyên tắc cốt lõi như quản lý theo mức độ rủi ro, minh bạch và trách nhiệm giải trình, và đặt con người vào vị trí trung tâm sẽ là nền tảng cho sự phát triển bền vững của AI.
Hướng tới tương lai với AI
Việt Nam cần xác định rõ con đường phát triển AI, kết hợp giữa hợp tác và tự chủ, giữa công nghệ toàn cầu và ứng dụng địa phương. Sự phát triển bền vững của AI sẽ dựa trên việc xây dựng một hệ thống thể chế minh bạch, hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao và văn hóa nhân văn. Chúng ta cần phải sống chung với AI và các vấn đề của nó, quản trị một cách khôn ngoan để cùng nhau phát triển.
AI không chỉ là một công cụ mạnh mẽ mà còn là cơ hội để Việt Nam vươn mình trở thành một quốc gia phát triển. Chúng ta cần tập trung mọi nguồn lực để phát triển AI, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia, từ đó đưa Việt Nam sánh vai cùng các cường quốc trên thế giới.
Thông điệp cuối cùng
AI là trợ lý giúp con người giải phóng sức lao động cho những công việc sáng tạo và có giá trị hơn. Hãy để AI hỗ trợ, chứ không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người.