Trong bối cảnh khoa học và công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, việc tạo ra một môi trường pháp lý vững chắc cho các nhà nghiên cứu là điều vô cùng cần thiết. Bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc luật hóa các điều kiện liên quan đến “chấp nhận rủi ro” trong nghiên cứu khoa học, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học yên tâm cống hiến và phát triển.
Nội dung chính
Đề xuất luật hóa điều kiện chấp nhận rủi ro
Vào ngày 9/6, Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Trong đó, Điều 9 của dự thảo đã đề cập đến việc chấp nhận rủi ro trong các hoạt động nghiên cứu, thử nghiệm có kiểm soát và đầu tư mạo hiểm. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các nhà nghiên cứu mà còn thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực khoa học.
Quy định rõ ràng về trách nhiệm
Các tổ chức và cá nhân tham gia nghiên cứu khoa học sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hành chính hoặc dân sự nếu họ đã tuân thủ đầy đủ quy trình và quy định, miễn là không có hành vi gian lận hay vi phạm pháp luật. Điều này sẽ tạo ra một môi trường an toàn hơn cho các nhà khoa học, khuyến khích họ dám thử nghiệm và đổi mới.
Chấp nhận rủi ro là điều cần thiết
Bà Nguyễn Thanh Hải đã chỉ ra rằng bản chất của nghiên cứu khoa học là “có thử và có sai”. Việc chấp nhận rằng không phải tất cả các nghiên cứu đều thành công sẽ giúp các nhà khoa học tự tin hơn trong việc thực hiện các dự án của mình. Họ cần được khuyến khích để không ngại ngần trong việc thử nghiệm những ý tưởng mới, ngay cả khi có khả năng thất bại.
Cần hướng dẫn chi tiết cho từng lĩnh vực
Bà Hải cũng nhấn mạnh rằng việc luật hóa các quy định liên quan đến khoa học và công nghệ là một thách thức lớn. Do đó, Chính phủ cần ban hành các hướng dẫn chi tiết cho từng lĩnh vực cụ thể, giúp các nhà khoa học cảm thấy tự tin hơn khi thực hiện nghiên cứu của mình.
Ý kiến từ các chuyên gia và nhà khoa học
Trong quá trình thảo luận về dự án luật này, nhiều cán bộ và chuyên gia trong ngành khoa học đã bày tỏ mong muốn rằng chính sách này sẽ thực sự tạo ra những đột phá, giúp gỡ bỏ những vướng mắc trong hoạt động nghiên cứu. Họ hy vọng rằng các quy định sẽ được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch.
Quản lý rủi ro trong nghiên cứu khoa học
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đã cho biết rằng quy định về quản lý và chấp nhận rủi ro đã được đề cập trong Nghị quyết số 193/2025 của Quốc hội. Khi luật này được thông qua, việc quản lý các hoạt động khoa học sẽ được thực hiện trên nền tảng số, giúp theo dõi và kiểm soát tốt hơn.
Đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm
Các nhà khoa học và tổ chức nghiên cứu sẽ phải cập nhật thông tin trên một hệ thống nền tảng số để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong việc sử dụng ngân sách. Điều này sẽ giúp ngăn chặn việc lạm dụng rủi ro để gây thất thoát tài sản nhà nước.
Hướng tới một tương lai sáng tạo hơn
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã đề nghị Chính phủ rà soát và đảm bảo tính đồng bộ giữa dự thảo luật này với các luật liên quan khác, nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong đầu tư và tài chính cho khoa học. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của ngành khoa học và công nghệ.
Quốc hội dự kiến sẽ biểu quyết thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào ngày 23/6, mở ra một chương mới cho hoạt động nghiên cứu khoa học tại Việt Nam.
Sơn Hà