Trung Quốc đang đặt nhiều kỳ vọng vào dự án xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới trên sông Nhã Lỗ Tạng Bố, nằm ở vùng cao nguyên Tây Tạng. Dự án này không chỉ hứa hẹn giúp quốc gia này tự chủ về năng lượng mà còn tạo ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế, mặc dù vẫn còn nhiều ý kiến hoài nghi xung quanh nó.
Vào tháng trước, Trung Quốc đã chính thức khởi công xây dựng dự án thủy điện khổng lồ tại khu vực rìa cao nguyên Tây Tạng. Đây được coi là một trong những kỳ quan kỹ thuật hiện đại, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược dài hạn của Bắc Kinh nhằm đạt được sự tự chủ trong các lĩnh vực thiết yếu, đặc biệt là năng lượng.
Để hoàn thành dự án trị giá lên tới 167 tỷ USD, các kỹ sư sẽ phải thực hiện việc đào hầm xuyên qua những ngọn núi cao, nhằm khai thác nguồn năng lượng thủy điện từ con sông chảy qua hẻm núi sâu nhất thế giới. Điều này không chỉ thể hiện sự quyết tâm của Trung Quốc trong việc phát triển năng lượng tái tạo mà còn cho thấy tầm nhìn xa của họ trong việc giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng từ nước ngoài.
Khi hoàn thành, dự án này dự kiến sẽ tạo ra sản lượng điện gấp ba lần so với đập Tam Hiệp, hiện đang là nhà máy thủy điện lớn nhất thế giới, đủ để cung cấp điện cho khoảng 40 triệu hộ gia đình. Điều này không chỉ giúp Trung Quốc tăng cường khả năng tự chủ năng lượng mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế của khu vực Tây Tạng, nơi còn nhiều khó khăn và thiếu thốn.
Đặc biệt, một mạng lưới truyền tải điện cao thế trị giá 7 tỷ USD sẽ được xây dựng để đưa điện từ công trình này đến các tỉnh như Quảng Đông, Hong Kong và Macau, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và phát triển kinh tế cho người dân địa phương.
Trung Quốc chưa công bố chi tiết về kế hoạch xây dựng, nhưng có thể thấy rằng họ đang tìm cách giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra. Dự án này có thể sẽ không dựa vào một siêu đập lớn mà thay vào đó, sẽ khoan đường hầm xuyên lòng núi, bắt đầu từ phía trên cao và kết thúc ở phía dưới hẻm núi lớn Nhã Lỗ Tạng Bố.
Giới chuyên gia nhận định rằng dự án này có thể tập trung vào thiết kế “thủy điện dòng chảy”, sử dụng lưu lượng nước mà không cần xây dựng đập lớn để tích trữ. Điều này có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và các khu vực lân cận.
Tuy nhiên, kế hoạch xây dựng đập thủy điện trên sông Nhã Lỗ Tạng Bố cũng gây ra nhiều lo ngại về tác động xuyên biên giới, vì con sông này chảy vào cả Ấn Độ và Bangladesh. Công trình được xây dựng tại khu vực có nguy cơ động đất cao, điều này càng làm tăng thêm những lo ngại về an toàn và ổn định của dự án.
Trung Quốc đã thực hiện nhiều dự án thủy điện quy mô lớn trong những thập kỷ qua nhằm thúc đẩy nguồn cung năng lượng tái tạo. Mặc dù dự án trên sông Nhã Lỗ Tạng Bố vấp phải ít phản đối hơn so với đập Tam Hiệp, nhưng vẫn có những ý kiến lo ngại từ phía Ấn Độ, nơi mà Thủ hiến bang Arunachal Pradesh đã gọi đây là một “quả bom nước” có thể gây ra nguy cơ cho người dân địa phương.
Ấn Độ cũng đã có kế hoạch xây dựng một siêu đập trên con sông này nhằm kiểm soát dòng chảy, trong bối cảnh hai nước đang tranh chấp chủ quyền ở Arunachal Pradesh. Quan hệ giữa hai quốc gia này đã trở nên căng thẳng hơn sau một cuộc đụng độ quân sự vào năm 2020.
Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh hiện chưa có thỏa thuận chung nào về việc quản lý sông Nhã Lỗ Tạng Bố. Khi chảy vào Ấn Độ, con sông này được gọi là Brahmaputra và cuối cùng hợp lưu với sông Hằng ở Bangladesh. Trung Quốc đã bác bỏ những chỉ trích từ các quốc gia ở hạ nguồn, khẳng định rằng dự án sẽ thúc đẩy phát triển năng lượng sạch và cải thiện đời sống người dân địa phương.
Với tiềm năng chưa được khai thác tương xứng, Trung Quốc hy vọng rằng dự án này sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho quốc gia mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững trong khu vực.