Tây Tạng, với những thung lũng dốc và dòng sông Nhã Lỗ Tạng Bố hùng vĩ, đang trở thành tâm điểm chú ý trong lĩnh vực khai thác năng lượng thủy điện. Vị trí địa lý đặc biệt cùng với tiềm năng tự nhiên phong phú đã khiến nơi đây trở thành lựa chọn lý tưởng cho các dự án năng lượng quy mô lớn.
Đập thủy điện lớn nhất thế giới đang được xây dựng trên sông Nhã Lỗ Tạng Bố, một trong những dòng sông quan trọng nhất của Tây Tạng. Dự án này không chỉ thu hút sự quan tâm của giới truyền thông mà còn gây ra nhiều tranh cãi về tác động của nó đến hàng triệu người dân sống ở hạ lưu, đặc biệt là ở Ấn Độ và Bangladesh.
Vào ngày 19/7, Thủ tướng Trung Quốc đã tham dự lễ khởi công cho công trình này tại Lâm Chi, Tây Tạng. Dự án có tổng vốn đầu tư lên tới 167,1 tỷ USD, với cam kết bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Được biết đến với tên gọi Nhà máy thủy điện Motuo, dự án này bao gồm 5 trạm thủy điện, dự kiến sản xuất khoảng 300 triệu megawatt giờ (MWh) điện mỗi năm. Khi hoàn thành, đập này sẽ vượt qua đập Tam Hiệp trên sông Dương Tử, hiện đang giữ kỷ lục về công suất lắp đặt lớn nhất thế giới.
Chính quyền Trung Quốc đã nhận thấy tiềm năng to lớn của khu vực Tây Tạng trong việc phát triển năng lượng thủy điện. Công trình này được xây dựng trong một hẻm núi khổng lồ, nơi sông Nhã Lỗ Tạng Bố tạo ra khúc cua chữ U quanh núi Namcha Barwa, với độ cao giảm hàng trăm mét. Điều này không chỉ tạo ra một cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn mở ra cơ hội khai thác năng lượng từ dòng sông này.
Để thực hiện dự án, các nhà chức trách dự định khoan nhiều đường hầm dài 20 km xuyên qua núi Namcha Barwa, nhằm chuyển hướng một phần dòng sông. Các kỹ sư sẽ thực hiện công việc chuyển dòng nước qua các đường hầm để xây dựng 5 trạm thủy điện, từ đó cung cấp điện cho cả Tây Tạng và nhiều khu vực khác.
Điện từ đập sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của Tây Tạng mà còn hỗ trợ cho các thành phố lớn ở miền đông Trung Quốc, nơi thường xuyên thiếu điện. Chính phủ Trung Quốc cho rằng việc xây dựng đập sẽ mang lại lợi ích cho cả người dân Tây Tạng và môi trường, giảm ô nhiễm và tạo ra nguồn năng lượng sạch.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng dự án này sẽ cho phép Trung Quốc kiểm soát dòng chảy của sông Nhã Lỗ Tạng Bố, ảnh hưởng đến các bang Arunachal Pradesh và Assam của Ấn Độ, cũng như các sông Siang, Brahmaputra và Jamuna ở Bangladesh. Thủ hiến bang Arunachal Pradesh đã bày tỏ lo ngại rằng sông Siang và Brahmaputra có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi đập hoàn thành.
Đồng thời, còn có nhiều lo ngại về môi trường liên quan đến nguy cơ ngập lụt các thung lũng Tây Tạng, nơi nổi tiếng với sự đa dạng sinh học phong phú. Việc xây dựng đập trong khu vực có nhiều đường đứt gãy động đất cũng đặt ra những thách thức lớn cho an toàn và bền vững của dự án.
Những vấn đề này đang được theo dõi chặt chẽ, và tương lai của dự án sẽ phụ thuộc vào cách mà các bên liên quan giải quyết những thách thức này.