Trong những năm tháng kháng chiến gian khổ, hình ảnh của những nhà khoa học như GS.VS Trần Đại Nghĩa và GS Tạ Quang Bửu đã trở thành biểu tượng cho tinh thần tự lực, tự cường của dân tộc. Họ không chỉ là những người nghiên cứu, chế tạo vũ khí mà còn là những người góp phần quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
GS.VS Trần Đại Nghĩa
GS.VS Trần Đại Nghĩa, tên thật là Phạm Quang Lễ, là một trong những nhân vật tiêu biểu trong ngành quân giới Việt Nam. Sinh năm 1913, ông đã có một hành trình học tập ấn tượng tại Pháp, nơi ông đạt được nhiều bằng cấp quý giá. Sau khi trở về quê hương, ông đã nhanh chóng tham gia vào công cuộc kháng chiến, đóng góp vào việc chế tạo các loại vũ khí hiện đại cho quân đội.
Vào tháng 11 năm 1946, ông cùng các cộng sự đã bắt tay vào nghiên cứu chế tạo đạn Bazoka, một loại vũ khí có khả năng xuyên phá mạnh mẽ. Đạn Bazoka do ông chế tạo đã góp phần quan trọng trong nhiều trận đánh, giúp quân đội ta giành chiến thắng trước kẻ thù. Đặc biệt, trong chiến dịch Thu Đông năm 1947, loại đạn này đã bắn chìm tàu chiến Pháp, thể hiện sức mạnh vượt trội của quân đội Việt Nam.
Không dừng lại ở đó, ông còn phát triển súng không giật SKZ, một loại vũ khí hạng nặng có khả năng tiêu diệt các công sự kiên cố của địch. Súng SKZ đã được sử dụng hiệu quả trong nhiều trận đánh, giúp quân đội ta giành được nhiều thắng lợi quan trọng. Ông cũng là người chế tạo bom bay và tên lửa, góp phần không nhỏ vào cuộc kháng chiến chống Mỹ.
GS Trần Đại Nghĩa đã để lại một di sản lớn lao cho ngành quân giới Việt Nam và ông đã ra đi vào ngày 9/8/1997, nhưng những đóng góp của ông vẫn sống mãi trong lòng người dân.
GS Tạ Quang Bửu
GS Tạ Quang Bửu, một nhà khoa học xuất sắc, đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển vũ khí cho quân đội trong thời kỳ kháng chiến. Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống giáo dục và đã học tập tại các trường danh tiếng ở nước ngoài. Với kiến thức sâu rộng, ông đã tham gia vào việc nghiên cứu và chế tạo nhiều loại vũ khí, trong đó có pháo cối và súng hỏa mai.
Trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, ông đã cùng với GS Trần Đại Nghĩa thực hiện nhiều dự án nghiên cứu vũ khí, trong đó có đạn Bazoka, giúp quân đội ta có được sức mạnh cần thiết để đối phó với kẻ thù. Pháo cối, một trong những loại vũ khí mà ông phát triển, đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho bộ binh trong các trận chiến.
Hỏa thần B40, một loại súng chống tăng, cũng là một trong những thành tựu nổi bật của ông. Loại vũ khí này đã giúp quân đội ta tăng cường sức mạnh trong nhiều trận đánh quan trọng. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, GS Tạ Quang Bửu vẫn kiên trì nghiên cứu và truyền bá kiến thức khoa học, góp phần nâng cao trình độ cho thế hệ trẻ.
Ông đã mất vào năm 1986, nhưng những đóng góp của ông cho ngành khoa học và quốc phòng vẫn được ghi nhớ và tôn vinh. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và công nghệ, khẳng định vị trí của ông trong lịch sử khoa học Việt Nam.
Hình ảnh của GS Tạ Quang Bửu và GS.VS Trần Đại Nghĩa không chỉ là những nhà khoa học vĩ đại mà còn là biểu tượng cho khát vọng tự chủ về khoa học – kỹ thuật trong bối cảnh khó khăn. Những đóng góp của họ đã đặt nền móng cho sự phát triển của ngành khoa học công nghệ Việt Nam, góp phần làm nên diện mạo tươi sáng cho đất nước hôm nay.
Trong các hoạt động kỷ niệm, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn vinh những nhà khoa học có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Những hoạt động này không chỉ nhằm ghi nhớ công lao của các thế hệ đi trước mà còn khơi dậy tinh thần sáng tạo trong các thế hệ trẻ.
Ngày 2/9 tới đây, nhiều hoạt động sẽ được tổ chức để tôn vinh những thành tựu của ngành khoa học công nghệ, khẳng định vai trò quan trọng của nó trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bảo Anh tổng hợp