Trung Quốc đang tiến hành một dự án đầy tham vọng nhằm xây dựng một trung tâm trí tuệ nhân tạo (AI) tại cao nguyên Tây Tạng, nơi có độ cao 3.600 mét. Dự án này không chỉ tận dụng khí hậu lạnh để tiết kiệm năng lượng mà còn khai thác nguồn năng lượng tái tạo phong phú trong khu vực, hứa hẹn sẽ mang lại những bước tiến lớn trong lĩnh vực công nghệ.
Trung tâm máy tính này, được đặt tên là Yajiang-1, tọa lạc tại Sơn Nam, Tây Tạng, bên bờ sông Nhã Lỗ Tạng Bố. Theo thông tin từ các nguồn tin tức, trung tâm này đã chính thức đi vào hoạt động và là một phần trong chiến lược của Trung Quốc nhằm biến cao nguyên Tây Tạng thành một trung tâm công nghệ tiên tiến. Đây là cơ sở đầu tiên trong dự án “Dữ liệu phía Đông, Tính toán phía Tây”, nhằm khai thác môi trường khắc nghiệt của khu vực để thực hiện các nhiệm vụ huấn luyện AI quy mô lớn, với hàng triệu giờ xử lý mỗi năm.
Trung Quốc có kế hoạch mở rộng thêm nhiều trung tâm AI tương tự như Yajiang-1, tận dụng điều kiện tự nhiên lạnh giá, năng lượng mặt trời dồi dào và công nghệ thu hồi nhiệt thải. Giai đoạn đầu của trung tâm sẽ triển khai hơn 256 máy chủ tính toán hiện đại, cung cấp tổng công suất xử lý lên tới 2.000 petaflop, một đơn vị đo lường cho khả năng tính toán cực kỳ cao. Dự án này được phát triển thông qua sự hợp tác giữa các công ty công nghệ và chính quyền địa phương, nhằm thúc đẩy nền kinh tế kỹ thuật số tại khu vực này.
Giám đốc điều hành của trung tâm cho biết, Yajiang-1 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới trong các lĩnh vực như huấn luyện AI, xe tự lái, chăm sóc sức khỏe thông minh và bảo vệ hệ sinh thái cao nguyên. Sáng kiến “Dữ liệu phía Đông, Tính toán phía Tây” được khởi động vào năm 2022, nhằm chuyển đổi quy trình xử lý dữ liệu từ các khu vực đông dân cư sang các khu vực phía Tây giàu năng lượng tái tạo.
Yajiang-1 không chỉ tận dụng điều kiện tự nhiên mà còn giúp giảm thiểu chi phí vận hành. Với vị trí cao, trung tâm này có thể giảm nhu cầu làm mát, trong khi nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, thủy điện và điện gió sẽ giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Phương pháp kết hợp này giúp trung tâm duy trì chỉ số hiệu quả sử dụng năng lượng (PUE) dưới 1,3, cao hơn 40% so với các trung tâm dữ liệu thông thường.
Khi đạt công suất tối đa, Yajiang-1 có khả năng xử lý khoảng 4 triệu giờ huấn luyện AI mỗi năm, tương đương với việc tiết kiệm 320 triệu kilowatt-giờ điện và giảm phát thải 280.000 tấn khí thải hàng năm. Hệ thống năng lượng mặt trời tại chỗ với diện tích 25.000 m2 sẽ tạo ra 48 gigawatt-giờ năng lượng sạch mỗi năm, trong khi công nghệ thu hồi nhiệt sẽ chuyển đổi nhiệt thải từ máy chủ thành nhiệt để làm ấm các tòa nhà lân cận, giảm tiêu thụ than đáng kể.
Với kế hoạch “Dữ liệu phía Đông, Tính toán phía Tây”, Trung Quốc dự kiến sẽ thiết lập 8 trung tâm tính toán quốc gia, trong đó Yajiang-1 sẽ mở rộng dự án tới Tây Tạng, đóng vai trò như một mắt xích quan trọng trong kế hoạch phát triển “đỉnh Everest tính toán” của khu vực này, kết nối Lhasa với các trung tâm khác như Nyingchi và Qamdo.